Blok Zincirinde Merkeziyetsizlik Nedir?

Merkeziyetsizlik nedir?

Blok zincirinde merkeziyetsizlik, denetim ve karar verme yetkilerinin merkezi bir tüzel kişiden (birey, kuruluş veya gruptan) dağıtılmış bir ağa devredilmesini içerir. Merkezi olmayan ağlar, katılımcıların birbirlerine temin etmeleri gereken güven düzeyini azaltmaya ve birbirleri üzerinde ağın işlevselliğini bozacak şekillerde otorite veya denetim uygulama yeteneklerini engellemeye çalışır.

Merkeziyetsizlik neden önemlidir?

Merkeziyetsizlik yeni bir kavram değildir. Bir teknoloji çözümü oluştururken, tipik olarak üç birincil ağ mimarisi dikkate alınır: merkezi, dağıtılmış ve merkezi olmayan. Blok zinciri teknolojileri genellikle merkezi olmayan ağlardan yararlanırken, bir blok zinciri uygulamasının kendisi basitçe merkeziyetsiz veya aksi olarak sınıflandırılamaz. Daha ziyade, merkeziyetsizlik değişken bir ölçektir ve blok zinciri uygulamasının tüm yönlerine uygulanmalıdır. Bir uygulamadaki kaynakların yönetimini ve erişimini merkeziyetsizleştirerek daha büyük ve daha adil hizmet elde edilebilir. Merkeziyetsizleştirme tipik olarak düşük işlem aktarım hızı gibi bazı ödünleşimler içerir ancak ideal olarak bu ödünleşimler ürettikleri gelişmiş istikrar ve hizmet seviyelerine değerdir.

Merkeziyetsizleştirmenin faydaları

Güven içermeyen bir ortam sağlar

Merkezi olmayan bir blok zinciri ağında, hiç kimsenin başka birini tanıması veya ona güvenmesi gerekmez. Ağdaki her üye, dağıtılmış bir defter biçiminde tam olarak aynı verilerin bir kopyasına sahiptir. Bir üyenin defteri herhangi bir şekilde değiştirilirse veya bozulursa ağdaki üyelerin çoğunluğu tarafından reddedilecektir.

Veri mutabakatını iyileştirir

Şirketler genellikle ortaklarıyla veri alışverişinde bulunur. Karşılığında bu veriler, tipik olarak dönüştürülerek her bir tarafın veri silolarında saklanır ve yalnızca aşağı akış yönünde iletilmesi gerektiğinde yeniden ortaya çıkar. Veriler her dönüştürüldüğünde, veri kaybının veya yanlış verilerin iş akışına girmesi için fırsatlara neden olur. Merkezi olmayan bir veri deposuna sahip her kuruluş, verilerin gerçek zamanlı, paylaşılan bir görünümüne erişebilir.

Zayıf noktaları azaltır

Merkeziyetsizleştirme, belirli aktörlere çok fazla güvenilen sistemlerdeki zayıf noktaları azaltabilir. Bu zayıf noktalar; kaynakların tükenmesi, periyodik kesintiler, darboğazlar, iyi hizmet için yeterli teşviklerin olmaması veya yolsuzluk nedeniyle vaat edilen hizmetlerin sağlanamaması veya verimsiz hizmet dahil olmak üzere sistemik arızalara yol açabilir.

Kaynak dağıtımını optimize eder

Merkeziyetsizleştirme ayrıca kaynakların dağıtımını optimize etmeye yardımcı olabilir. Böylece vaat edilen hizmetlerin daha iyi performans ve tutarlılıkla sağlanmasının yanı sıra ciddi arıza olasılığı da azalır.

Merkeziyetsizleştirme nasıl karşılaştırılır?

Merkeziyetsizleştirme mantıklı olduğu yerlerde uygulanmalıdır. Sadece bir blok zinciri uygulaması olması, %100 merkezi olmayan bir sistem olması gerektiği anlamına gelmez. Herhangi bir blok zinciri çözümünün amacı, bu çözümün kullanıcılarının ihtiyaç duyduğu şeyi sağlamaktır ve bu, belirli seviyelerde merkeziyetsizleştirme içerebilir veya içermeyebilir. Merkezi olmayan ağları daha iyi anlamak için aşağıdaki tablo, merkezi olmayan ağların daha yaygın merkezi ve dağıtılmış ağlarla nasıl karşılaştırıldığını göstermektedir.

	Merkezi	Dağıtılmış	Merkezi olmayan
Ağ/donanım kaynakları	Merkezi bir konumda tek bir kuruluş tarafından sürdürülür ve denetlenir	Birden fazla veri merkezi ve coğrafyaya yayılmıştır; ağ sağlayıcısına aittir	Kaynaklar ağ üyelerine aittir ve bunlar tarafından paylaşılır; kimse sahibi olmadığı için sürdürülmesi zordur
Çözüm bileşenleri	Merkezi kuruluş tarafından sürdürülür ve denetlenir	Çözüm sağlayıcı tarafından sürdürülür ve denetlenir	Her üye, dağıtılmış defterin birebir kopyasına sahiptir
Veri	Merkezi kuruluş tarafından sürdürülür ve denetlenir	Genellikle müşteriye aittir ve müşteri tarafından yönetilir	Yalnızca grup mutabakatıyla eklenir
Denetim	Merkezi kuruluş tarafından denetlenir	Tipik olarak ağ sağlayıcısı, çözüm sağlayıcısı ve müşteri arasında paylaşılan bir sorumluluktur	Veriler kimseye ait değildir ve veriler herkese aittir
Tek Hata Noktası	Evet	Hayır	Hayır
Hata toleransı	Düşük	Yüksek	Son derece yüksek
Güvenlik	Merkezi kuruluş tarafından sürdürülür ve denetlenir	Tipik olarak ağ sağlayıcısı, çözüm sağlayıcısı ve müşteri arasında paylaşılan bir sorumluluktur	Ağ üyelerinin sayısı arttıkça artar
Performans	Merkezi kuruluş tarafından sürdürülür ve denetlenir	Ağ/donanım kaynaklarının ölçeği arttıkça ve genişledikçe artar	Ağ üyelerinin sayısı arttıkça azalır
Örnek	ERP sistemi	Bulut bilgi işlem	Blok zinciri

Her ağ mimarisinin avantajları ve ödünleşimleri vardır. Örneğin, merkezi olmayan blok zinciri sistemleri, dağıtılmış sistemlerin aksine, tipik olarak performanstan çok güvenliğe öncelik verir. Dolayısıyla, bir blok zinciri ağının ölçeği arttığı veya genişlediğinde, ağ daha güvenli hale gelir ancak her üye düğümün deftere eklenen tüm verileri doğrulaması gerektiğinden performans yavaşlar. Merkezi olmayan bir ağa üye eklemek, bunu daha güvenli hale getirebilir ancak daha hızlı hale getirmeyebilir.

Merkeziyetsizlikten yararlanarak blok zinciri uygulamalarını kim inşa ediyor?

Her blok zinciri protokolü, merkezi olmayan Uygulama (dApp), Merkezi Olmayan Otonom Organizasyon (DAO) veya blok zinciri ile ilgili diğer çözümler, farklı düzeylerde merkeziyetsizlik benimser. Benimseme seviyesi tipik olarak çözümün olgunluğuna, teşvik modellerinin ve mutabakat mekanizmalarının zamanla kanıtlanmış güvenilirliğine ve kurucu ekibin doğru dengeyi sağlama yeteneğine dayanır. Örneğin birçok DAO, merkeziyetsizliğin farklı aşamalarında çeşitli bileşenlere sahiptir: oracle'lar (yani, akıllı sözleşmelere harici bilgi sağlayan üçüncü taraf hizmetler) kısmen merkeziyetsiz olabilir, akıllı sözleşmeler tamamen merkezileştirilebilir, bunun yanı sıra parametreleri ayarlamaya yönelik yönetişim süreci topluluk odaklı ve merkeziyetsizdir.

Daha geniş bir ölçekte, merkezi olmayan blok zinciri çözümleri her tür, büyüklük ve sektörden kuruluş tarafından araştırılmakta ve benimsenmektedir. Bazı dikkate değer örnekler bir banka, hükümet veya üçüncü taraf kuruluşun arabuluculuğu olmadan, en çok ihtiyacı olanlara acil yabancı veya acil yardım sağlayan uygulamaları içerir. Alternatif olarak, insanlara kendi dijital kimliklerini ve verilerini yönetme yeteneği veren uygulamalardır. Günümüzde, sosyal medya platformları, şirketler ve diğer kuruluşlar bu bilgileri birey herhangi bir fayda görmeden satmaktadır. Merkezi olmayan bir yaklaşım, bunu herkes için adil hale getirmeye yardımcı olacaktır.

Gerçek dünyadan bir örnek

ABD merkezli lider bir kömür tedarikçisi olan Contura Energy, uluslararası ticaret ödemelerini yönetmek için güncel olmayan bir akreditif sistemine güvenmiştir. Bir aracı banka tarafından müşterisi adına verilen bu akreditifler, alıcılar için ödeme garantisi görevi görmektedir. Bu sistem güvenilir olsa da aynı zamanda manuel olarak çalıştırılır, yavaş ve oldukça verimsizdir.

Contura Energy, akreditif süreçlerini dijitalleştirmenin ve otomatikleştirmenin önemini ve değerini anlamaktadır. Bununla birlikte, karşılaştıkları zorluk, satıcılar ve alıcılar arasında karşılıklı güven ve doğrulama sağlamaktır. AWS ile birlikte, uluslararası ticaret ödemelerini yönetmek için daha verimli, maliyet tasarrufu sağlayan ve daha az riskli bir sistem sunan, merkezi olmayan, blok zinciri tabanlı bir yenilik üzerinde çalışıyorlar. Bu merkezi olmayan çözüm aynı zamanda şeffaflığı artırarak tüm taraflara veri ve belgeler hakkında gerçek zamanlı görünürlük sağlamaktadır.

Contura Energy'nin uluslararası ticaret için akreditif sistemlerini yükseltmek üzere merkezi olmayan blok zinciri teknolojisini nasıl kullandığı hakkında daha fazla bilgi edinin.