OLAP và OLTP khác nhau ở điểm nào?

Mục đích chính của xử lý phân tích trực tuyến (OLAP) là phân tích dữ liệu tổng hợp, trong khi mục đích chính của xử lý giao dịch trực tuyến (OLTP) là xử lý các giao dịch trên cơ sở dữ liệu.

Bạn sử dụng hệ thống OLAP để tạo ra các báo cáo, thực hiện các phân tích dữ liệu phức tạp và xác định các xu hướng. Ngược lại, bạn sử dụng hệ thống OLTP để xử lý đơn hàng, cập nhật hàng tồn kho và quản lý tài khoản khách hàng.

Các điểm khác biệt lớn khác bao gồm định dạng dữ liệu, kiến trúc dữ liệu, hiệu năng và yêu cầu. Chúng tôi cũng sẽ thảo luận một ví dụ về thời điểm một tổ chức nên sử dụng OLAP hay OLTP.

Định dạng dữ liệu

Hệ thống OLAP sử dụng các mô hình dữ liệu đa chiều, vì vậy bạn có thể xem cùng một dữ liệu từ các góc độ khác nhau. Cơ sở dữ liệu OLAP lưu trữ dữ liệu dưới định dạng khối, trong đó mỗi chiều đại diện cho một thuộc tính dữ liệu khác nhau. Mỗi ô trong khối đại diện cho một giá trị hoặc độ đo tại giao điểm của các chiều.

Ngược lại, các hệ thống OLTP lại là đơn chiều và tập trung vào một khía cạnh dữ liệu. Chúng sử dụng một cơ sở dữ liệu quan hệ để sắp xếp dữ liệu thành các bảng. Mỗi hàng trong bảng đại diện cho một phiên bản của thực thể và mỗi cột đại diện cho một thuộc tính của thực thể.

Kiến trúc dữ liệu

Kiến trúc cơ sở dữ liệu OLAP ưu tiên thao tác đọc dữ liệu nhiều hơn thao tác ghi dữ liệu. Bạn có thể thực hiện các truy vấn phức tạp trên khối lượng dữ liệu lớn một cách nhanh chóng và hiệu quả. Mức độ sẵn sàng là có mức độ ưu tiên thấp vì trường hợp sử dụng chính là phân tích.

Mặt khác, kiến trúc cơ sở dữ liệu OLTP ưu tiên các thao tác ghi dữ liệu. Kiến trúc này được tối ưu hóa cho khối lượng công việc nặng về thao tác ghi và có thể cập nhật dữ liệu giao dịch với tần số thường xuyên, khối lượng lớn mà không làm ảnh hưởng đến tính toàn vẹn của dữ liệu.

Ví dụ: nếu có hai khách hàng mua cùng một mặt hàng cùng một lúc, hệ thống OLTP có thể điều chỉnh chính xác lượng hàng hiện có. Và hệ thống sẽ ưu tiên khách hàng đầu tiên về mặt thời gian nếu mặt hàng đó là sản phẩm cuối cùng trong kho. Mức độ sẵn sàng là một ưu tiên cao và điều này thường đạt được thông qua sử dụng nhiều bản sao lưu dữ liệu.

Hiệu năng

Thời gian xử lý của OLAP có thể thay đổi từ vài phút đến nhiều giờ tùy thuộc vào loại và khối lượng dữ liệu được phân tích. Để cập nhật cơ sở dữ liệu của OLAP, bạn sẽ định kỳ xử lý dữ liệu theo các lô lớn sau đó tải lô đó lên hệ thống cùng một lúc. Tần suất cập nhật dữ liệu cũng khác nhau giữa các hệ thống, từ hàng ngày đến hàng tuần hoặc thậm chí hàng tháng.

Ngược lại, bạn đo tính thời gian xử lý của OLTP theo mili giây hoặc nhỏ hơn. Cơ sở dữ liệu của OLTP quản lý các cập nhật cơ sở dữ liệu trong thời gian thực. Các cập nhật rất nhanh, ngắn và do bạn hoặc người dùng của bạn kích hoạt. Xử lý theo luồng thường được sử dụng thay vì xử lý theo lô.

Tìm hiểu về dữ liệu truyền phát »

Tìm hiểu về xử lý theo lô »

Yêu cầu

Các hệ thống OLAP hoạt động như một kho dữ liệu tập trung và lấy dữ liệu từ nhiều kho dữ liệu, cơ sở dữ liệu quan hệ và các hệ thống khác. Yêu cầu lưu trữ đo tính với đơn vị từ hàng terabyte (TB) đến hàng petabyte (PB). Thao tác đọc dữ liệu cũng có thể thiên về điện toán, đòi hỏi các máy chủ có hiệu năng cao.

Mặt khác, bạn có thể đo tính yêu cầu lưu trữ OLTP theo đơn vị gigabyte (GB). Cơ sở dữ liệu OLTP cũng có thể được xóa sau khi dữ liệu được tải vào một kho dữ liệu hoặc hồ dữ liệu OLAP có liên quan. Tuy nhiên, yêu cầu điện toán cho OLTP cũng cao không kém.

Ví dụ về OLAP so với OLTP

Hãy xem xét một công ty bán lẻ lớn vận hành hàng trăm cửa hàng trên khắp đất nước. Công ty có một cơ sở dữ liệu khổng lồ theo dõi doanh số bán hàng, hàng tồn kho, dữ liệu khách hàng và các chỉ số chính khác.

Công ty sử dụng OLTP để xử lý các giao dịch trong thời gian thực, cập nhật mức hàng tồn kho và quản lý tài khoản khách hàng. Mỗi cửa hàng được kết nối với cơ sở dữ liệu trung tâm và cơ sở dữ liệu này cập nhật các mức hàng tồn kho trong thời gian thực khi đang bán sản phẩm. Công ty cũng sử dụng OLTP để quản lý tài khoản khách hàng – ví dụ như để theo dõi điểm khách hàng thân thiết, quản lý thông tin thanh toán và xử lý các trường hợp trả hàng.

Ngoài ra, công ty sử dụng OLAP để phân tích dữ liệu do OLTP thu thập. Chuyên viên phân tích kinh doanh của công ty có thể sử dụng OLAP để tạo ra báo cáo về xu hướng bán hàng, mức hàng tồn kho, thông tin nhân khẩu học của khách hàng và các chỉ số chính khác. Họ thực hiện các truy vấn phức tạp trên khối lượng lớn dữ liệu lịch sử để xác định các mô hình và xu hướng có thể cung cấp thông tin cho các quyết định kinh doanh. Họ xác định các sản phẩm thịnh hành trong một khoảng thời gian nhất định và sử dụng thông tin này để tối ưu hóa ngân sách cho hàng tồn kho.

 

Tiêu chí	OLAP	OLTP
Mục đích	OLAP giúp bạn phân tích khối lượng dữ liệu lớn để hỗ trợ quá trình ra quyết định.	OLTP giúp bạn quản lý và xử lý các giao dịch thời gian thực.
Nguồn dữ liệu	OLAP sử dụng dữ liệu lịch sử và dữ liệu tổng hợp từ nhiều nguồn.	OLTP sử dụng dữ liệu thời gian thực và dữ liệu giao dịch từ một nguồn duy nhất.
Cấu trúc dữ liệu	OLAP sử dụng cơ sở dữ liệu đa chiều (khối) hoặc cơ sở dữ liệu quan hệ.	OLTP sử dụng cơ sở dữ liệu quan hệ.
Mô hình dữ liệu	OLAP sử dụng lược đồ ngôi sao, lược đồ bông tuyết, hoặc các mô hình phân tích khác.	OLTP sử dụng các mô hình chuẩn hóa hoặc phi chuẩn hóa.
Khối lượng dữ liệu	OLAP có yêu cầu lưu trữ lớn. Hãy nghĩ đến hàng terabyte (TB) và hàng petabyte (PB).	OLTP có yêu cầu lưu trữ tương đối nhỏ hơn. Hãy nghĩ đến hàng gigabyte (GB).
Thời gian phản hồi	OLAP có thời gian phản hồi dài hơn, thông thường tính bằng giây hoặc phút.	OLTP có thời gian phản hồi ngắn hơn, thường tính bằng mili giây
Ví dụ về trường hợp ứng dụng	OLAP rất phù hợp với việc phân tích xu hướng, dự đoán hành vi của khách hàng và xác định khả năng sinh lời.	OLTP rất phù hợp với việc xử lý thanh toán, quản lý dữ liệu khách hàng và xử lý đơn hàng.